Κάνναβη και Πόνος : Χρήση, Ιστορία, Μελέτες

Κάνναβη και Πόνος: Η χρήση της κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς και ειδικότερα για την αντιμετώπιση του πόνου, έχει μακρά ιστορία που εκτείνεται σε χιλιάδες χρόνια. Παράλληλα, οι σύγχρονες επιστημονικές μελέτες έχουν αρχίσει να παρέχουν σαφείς ενδείξεις για την αποτελεσματικότητά της στη διαχείριση συγκεκριμένων τύπων πόνου. Ας εξετάσουμε αναλυτικά την ιστορική διαδρομή, τους τρόπους χρήσης, τις παραδόσεις και τις επίσημες μελέτες γύρω από τη χρήση της κάνναβης για την ανακούφιση του πόνου.

Ιστορικά Ευρήματα και Παραδόσεις

Η χρήση της κάνναβης για θεραπευτικούς σκοπούς χρονολογείται από τους αρχαίους πολιτισμούς. Αναφορές στην ιατρική χρήση της κάνναβης μπορούν να βρεθούν σε κείμενα που χρονολογούνται από το 2700 π.Χ. στην Κίνα, με τον αυτοκράτορα Shen Nung να καταγράφει τη χρήση της για την αντιμετώπιση του πόνου και άλλων παθήσεων. Στην Αίγυπτο, κείμενα όπως ο πάπυρος Ebers (1500 π.Χ.) αναφέρουν τη χρήση της κάνναβης ως θεραπεία για τον πόνο και τις φλεγμονές. Στην Ινδία, η κάνναβη χρησιμοποιήθηκε στην Αγιουρβεδική ιατρική για την αντιμετώπιση πονοκεφάλων και πόνων στις αρθρώσεις, ενώ στην αρχαία Ελλάδα ο Ιπποκράτης αναφέρεται στη χρήση της για την ανακούφιση του πόνου των γυναικών κατά τον τοκετό.

Τρόποι Χρήσης της Κάνναβης για Ανακούφιση Πόνου

Η κάνναβη μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους για τη διαχείριση του πόνου, με τη μορφή ελαίων, εκχυλισμάτων, ατμού ή ακόμη και καπνίσματος. Κάθε τρόπος έχει διαφορετική επίδραση, ταχύτητα δράσης και διάρκεια αποτελέσματος.

1. Εισπνοή (Κάπνισμα ή Ατμισμός): Η εισπνοή της κάνναβης είναι η πιο άμεση μέθοδος χρήσης, καθώς τα κανναβινοειδή απορροφώνται ταχύτερα από τους πνεύμονες και εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό μπορεί να προσφέρει άμεση ανακούφιση από οξείς πόνους, όπως οι μυϊκοί σπασμοί ή οι ημικρανίες.
2. Έλαια και Εκχυλίσματα: Τα έλαια κάνναβης, όπως το CBD (κανναβιδιόλη) και το THC (τετραϋδροκανναβινόλη), μπορούν να χορηγηθούν υπογλώσσια ή με τη μορφή καψουλών. Αυτός ο τρόπος χρήσης προσφέρει πιο παρατεταμένη ανακούφιση από χρόνιους πόνους, όπως αυτούς που σχετίζονται με αρθρίτιδα ή νευροπάθεια.
3. Τοπική Χρήση: Οι αλοιφές και οι κρέμες κάνναβης εφαρμόζονται απευθείας στο δέρμα πάνω από το σημείο του πόνου. Αυτή η μέθοδος είναι ιδανική για τη διαχείριση μυϊκών και αρθρικών πόνων, καθώς προσφέρει τοπική δράση χωρίς τις ψυχοτρόπες επιδράσεις του THC.
4. Βρώσιμα Προϊόντα: Τα βρώσιμα προϊόντα κάνναβης, όπως μπισκότα και σοκολάτες που περιέχουν κανναβινοειδή, προσφέρουν μακροχρόνια ανακούφιση. Η δράση τους ξεκινά πιο αργά σε σχέση με την εισπνοή ή την τοπική χρήση, αλλά διαρκεί περισσότερο.

Επιστημονικές Μελέτες και Πορίσματα

Η σύγχρονη επιστήμη έχει αρχίσει να κατανοεί καλύτερα τον μηχανισμό δράσης της κάνναβης για την ανακούφιση του πόνου, και πολλές μελέτες έχουν εξετάσει τη χρήση της για συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις.

• Χρόνιος Πόνος: Μετα-αναλύσεις που συγκέντρωσαν δεδομένα από πολλές μελέτες κατέδειξαν ότι η κάνναβη μπορεί να μειώσει τον πόνο σε άτομα που πάσχουν από χρόνιες καταστάσεις, όπως η νευροπάθεια, η σκλήρυνση κατά πλάκας και η ινομυαλγία. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Pain το 2015 έδειξε ότι η χρήση κάνναβης οδήγησε σε μείωση του χρόνιου πόνου κατά 30% σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.
• Καρκινικός Πόνος: Οι καρκινοπαθείς συχνά αντιμετωπίζουν ισχυρούς πόνους λόγω της νόσου ή των θεραπειών, όπως η χημειοθεραπεία. Μια μελέτη του 2010 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Clinical Oncology έδειξε ότι οι ασθενείς που έλαβαν κάνναβη ως μέρος της θεραπείας τους ανέφεραν σημαντική μείωση του πόνου σε σχέση με τους ασθενείς που έλαβαν εικονικό φάρμακο.
• Οπιοειδή και Κάνναβη: Ένα από τα πλέον ελπιδοφόρα ευρήματα από τις μελέτες της κάνναβης είναι η δυνατότητά της να μειώσει τη χρήση των οπιοειδών, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως για τη διαχείριση του πόνου αλλά παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο εξάρτησης. Μελέτες έχουν δείξει ότι ασθενείς που χρησιμοποίησαν κάνναβη για τον πόνο ανέφεραν μείωση της ανάγκης για οπιοειδή αναλγητικά.

           Πιο συγκεκριμένα:

1. Μελέτη για τη μείωση της χρήσης οπιοειδών με κάνναβη (2016)

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Pain το 2016, με τίτλο “Medical Cannabis for Chronic Pain: A Review of Clinical Effectiveness and Guidelines” εξέτασε τη χρήση της ιατρικής κάνναβης σε ασθενείς με χρόνιο πόνο. Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι ασθενείς που έλαβαν κάνναβη ανέφεραν μείωση της χρήσης οπιοειδών κατά περίπου 64%. Επίσης, παρατηρήθηκε μείωση των παρενεργειών που σχετίζονται με τα οπιοειδή, όπως η υπνηλία και η δυσκοιλιότητα.

2. Μελέτη από το University of Michigan (2016)

Μια άλλη σημαντική μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν το 2016 και δημοσιεύτηκε στο Journal of Pain Research. Η έρευνα αυτή διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με χρόνιο πόνο που χρησιμοποιούσαν κάνναβη παρουσίασαν μείωση της χρήσης οπιοειδών κατά 64%, βελτίωση της ποιότητας ζωής τους κατά 45%, και μείωση των παρενεργειών από τα φάρμακα κατά 13%. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η κάνναβη μπορεί να λειτουργήσει ως συμπληρωματική ή ακόμα και ως εναλλακτική θεραπεία στα οπιοειδή, παρέχοντας παρόμοια ανακούφιση από τον πόνο χωρίς τις σοβαρές παρενέργειες και τον κίνδυνο εξάρτησης.

3. Μελέτη από το Journal of the American Medical Association (JAMA, 2014)

Μια άλλη σημαντική ανασκόπηση δεδομένων, δημοσιευμένη στο JAMA Internal Medicine το 2014, εξέτασε τη σχέση μεταξύ της χρήσης ιατρικής κάνναβης και των ποσοστών θανάτων από υπερβολική δόση οπιοειδών στις ΗΠΑ. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι πολιτείες που είχαν νομιμοποιήσει την ιατρική χρήση της κάνναβης παρουσίασαν μείωση κατά 25% στους θανάτους από υπερβολική δόση οπιοειδών σε σύγκριση με τις πολιτείες που δεν είχαν νομιμοποιήσει την κάνναβη. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ασθενείς σε αυτές τις πολιτείες ενδέχεται να χρησιμοποιούσαν κάνναβη ως εναλλακτική των οπιοειδών ή να μείωναν τη χρήση τους.

4. Μελέτη από το New Mexico Medical Cannabis Program (2019)

Μια μελέτη του 2019 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Post-Acute and Long-Term Care Medicine εξέτασε τους ασθενείς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ιατρικής κάνναβης στο Νέο Μεξικό και υπέφεραν από χρόνιο πόνο. Η μελέτη διαπίστωσε ότι το 71% των ασθενών μείωσε τη χρήση οπιοειδών μετά την έναρξη της θεραπείας με κάνναβη, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό κατάφερε να σταματήσει εντελώς τη χρήση οπιοειδών.

5. Κλινική Μελέτη από το Israel Medical Center (2018)

Στο Ισραήλ, μια κλινική μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2018 στο European Journal of Internal Medicine έδειξε ότι η κάνναβη μείωσε σημαντικά τον πόνο και επέτρεψε τη μείωση των δόσεων οπιοειδών σε καρκινοπαθείς που υπέφεραν από χρόνιο και ανθεκτικό πόνο. Από τους 2.970 ασθενείς που συμμετείχαν, το 36% ανέφερε σημαντική μείωση στη χρήση οπιοειδών, ενώ το 10% μπόρεσε να σταματήσει εντελώς τη χρήση τους.

6. Μελέτη από το Lancet Public Health (2018)

Μια μελέτη του 2018 που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Public Health αξιολόγησε τη μακροχρόνια χρήση κάνναβης σε άτομα με χρόνιο μη καρκινικό πόνο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η χρήση κάνναβης συσχετίστηκε με σημαντική μείωση του χρόνιου πόνου και της δυσκολίας διαχείρισής του σε σχέση με τα οπιοειδή. Αν και οι ασθενείς δεν σταμάτησαν εντελώς τη χρήση οπιοειδών, παρατηρήθηκε μια γενική μείωση στη συνολική δόση τους.

7. Μελέτη από το Canadian Medical Association Journal (2019)

Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Canadian Medical Association Journal (CMAJ) το 2019 έδειξε ότι η χρήση κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς σχετίζεται με μείωση της κατανάλωσης οπιοειδών κατά 20-30% σε ασθενείς με χρόνιο πόνο. Οι ασθενείς ανέφεραν βελτίωση της ποιότητας ζωής, μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών από τα φάρμακα και καλύτερο έλεγχο του πόνου τους.

• Οστεοαρθρίτιδα και Ρευματισμοί: Σύμφωνα με μια μελέτη του European Journal of Pain το 2018, η τοπική χρήση εκχυλισμάτων κάνναβης (κυρίως CBD) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής και του πόνου σε πονεμένες αρθρώσεις, χωρίς να προκαλεί παρενέργειες.

Μηχανισμός Δράσης της Κάνναβης

Η κάνναβη περιέχει πάνω από 100 κανναβινοειδή, με τα δύο πιο γνωστά να είναι η τετραϋδροκανναβινόλη (THC) και η κανναβιδιόλη (CBD). Η THC έχει ψυχοδραστικές ιδιότητες και προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο δρώντας στους υποδοχείς CB1 του εγκεφάλου, οι οποίοι σχετίζονται με την αντίληψη του πόνου και την αίσθηση ευφορίας. Από την άλλη, η CBD δεν έχει ψυχοδραστικές επιδράσεις αλλά είναι γνωστή για τις αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές της ιδιότητες. Η αλληλεπίδραση μεταξύ THC και CBD πιστεύεται ότι προσφέρει καλύτερη αναλγητική δράση, γνωστή ως «συνοδευτικό αποτέλεσμα».

Νομικό και Ηθικό Πλαίσιο

Η χρήση της κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς παραμένει αμφιλεγόμενη σε πολλές χώρες. Σε ορισμένες χώρες, όπως ο Καναδάς και αρκετές πολιτείες των ΗΠΑ, η ιατρική χρήση της κάνναβης είναι νομιμοποιημένη και προσεκτικά ρυθμιζόμενη. Ωστόσο, σε άλλες περιοχές, η κάνναβη παραμένει απαγορευμένη και η πρόσβαση σε θεραπείες βασισμένες στην κάνναβη είναι περιορισμένη.

Συμπεράσματα

Η χρήση της κάνναβης για την αντιμετώπιση του πόνου βασίζεται σε αιώνες παραδοσιακής ιατρικής και σύγχρονες επιστημονικές μελέτες που επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητά της σε συγκεκριμένες μορφές πόνου. Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να κατανοηθούν πλήρως οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις και οι καλύτερες μέθοδοι χρήσης. Σε συνδυασμό με το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη μείωση της χρήσης οπιοειδών, η κάνναβη μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση του πόνου στο μέλλον, υπό την προϋπόθεση ότι θα ρυθμιστεί και θα μελετηθεί κατάλληλα.